ДАЛА САЗЫНЫҢ АКАДЕМИГІ

   Қазақстанның «Парасат» (2004), Қырғызстанның «Дәнекер» ордендерінің иегері (2004) композитор, публицист, өнер зерттеуші. Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері (1998), Қырғызстанның еңбек сіңірген мәдениет қайраткері (1994) ЖАҚАНОВ Илья Жамбыл облысы, Сарысу ауданы, Ақтоғай ауылында 6 мамыр 1936 туған.

   Ол 1959 ж.ж. С.Киров атындағы қазақтың мемлекеттік университетінің филология факультетін бітіріп, 1963 жылға дейін «Қазақстан пионері» газетінің әдебиет және өнер бөлімінің меңгерушісі боп қызмет етеді. 1963-1984 жылдары Қазақстан теледидар және радиохабарлар жөніндегі мемлекеттік комитетінде редактор, аға редактор, Қазақ радиосы музыка редакциясының бас редакторы қызметтерін атқарды.

   Ол 2006 жылдан бері Х.Досмұхамедов атындағы Атырау мемлекеттік университетінде қызмет етуде. 2012-2014 ж.ж. «Психология, педагогика, және өнер» факультетінде «Бейнелеу өнері және сызу» мамандығына оқыды. 

2014-жылы Халел Досмұхамедов атындағы университетті, «Бейнелеу өнері және сызу» мамандығының 78 жасар студенті Илья Жақанов дипломдық жұмысын қорғады. «Бала кезімнен бастап, сурет салуға икемім бартын. Алайда туа бітті қабілетімді дамытуға мүмкіндік болмады: өмір бойы басқа жұмыспен айналыстым. Әрі білімім де жетпеді. Міне қартайған шағымда Х. Досмұхамедов атындағы Атырау мемлекеттік университетінің бейнелеу өнері және дизайн бөлімшесіне түсіп, осы олқылықтың орнын толтырдым, дипломдық жұмысымды қорғадым», - деді И. Жақанов.

   Шығармашылық жолында Илья Жақанов 100-ден астам ән жазған. Өзінің «Түн ортасы болғанда» атты ең бірінші әнін 1956 жылы жазған. Халыққа кең тараған әндерінің ішінде «Еділ мен Жайық», «Жайлаукөл кештері», «Толағай», «Асылым», «Даниярдың әні», «Жәмиляның әні», «Әселім-жаным», т.б. әндері бар. Ал, Атырауға келгелі «Доссор вальсі», «Мақаттың ерке бұлбұлы», «Ару қала - Құлсары», «Ағады Жайық, ағады», «Оралдың ерке самалы», «Маңғыстау» деген әндерін жазған.

    Илья Жақанов — қаламы қарымды жазушы, музыка зерттеушісі, көрнекті ғалым. Оның «Қайта оралған ән» (1968), «Хош бол, вальс» (1969), «Екі жирен» (1976), «Бірінші концерт» (1971), «Махаббат вальсі» (1983), «Аққулар қонған айдын көл» (1988), «Әнші бұлбұл» (2007) атты кітаптары, қазақтың ұлы күйшісі, қобызшы Ықылас туралы романы «Кертологоо» (1989) деген атпен алғаш қырғыз тілінде, кейін қазақ тілінде «Ықылас» (1990) деген атпен жарық көрді.

Атырау облысының әкімі Н.Ноғаевтың И.Жақановты

 80 жылдық мерей тойымен  құттықтау сәті

   Қазақ өнері қайраткерлерінің өмірін зерттеу негізінде: «Біржан сал», «Ақан сері», «Үкілі Ыбырай», «Естай әнші», «Жаяу Мұса», «Мәди», «Майра», «Балуан Шолақ», т.б. сал-серілер ғұмырнамаларын және Қазақстан композиторлары М.Төлебаев, Латиф Хамиди, С.Мұхамеджанов,  Қ.Мусин, Б.Байқадамовтардың шығармашыдық портреттерін сомдаған шығармалары, сондай-ақ, «Қарабура» (1997) тарихи-танымдық шығармасы жарық көрген. И.Жақанов «Шоқан және музыка», «Жамбыл және музыка», «Сәкен және музыка» көптеген деректі фильмдер сценарийлерін жазды. Илья Жақанов педагог – ізденуші. Ол Қырғыз жазушысы Т.Қасымбековтің «Сынған қылыш» тарихи дилогиясын қазақ тіліне аударған (1981). Илья Жақановтың шығармашылық әлемі аса кең: Ол — тамаша қаламгер жазушы, шебер драматург, ел ішін ерінбей — жалықпай шарлап халық әндері мен әншілер туралы дерек іздеуші фольклоршы, саяхатшы — ғалым, қазақ радио пьесасы атты өнер саласының негізін салушы, халық композиторлары мен халық әншілері туралы телехабарлар жүргізудің майталман шебері.

   Илья Жақанов - бүгінгі заманымыздың ұлы композиторларының бірі. Илья Жақановтың әндерінің тақырыбының кеңдігі соншама – ол Қазақстанның барлық  қасиетті жерлеріне әндерін арнады, ол - біздің табиғатымызды жырлап жүрген композитор.

 

Қ.Р. білім беру ісінің Құрметті қызметкері,

«КСРО Ерен еңбегі үшін» медалінің иегері,

 Х. Досмұхамедов атындағы Атырау мемлекеттік 

университетінің доценті ӘЖІКЕН СӘТІМ