ТАРИХ. ӨЛКЕТАНУ

20.07.2018 13:13 БӨКЕЙ ОРДАСЫ

Жазушы Өтепберген Әлімгереевтің «Үстірт пен Үйшік, Азау арасы» кітабынан үзінділер жалғасы..Күнделікті өмірде «Бөкей Ордасы» деп жиі атасақ та, осындағы «Орда» сөзінің шығу тарихы жайлы нақты дерек жоқ. Бірақ «Ана тілі» (22.03.01ж.) апталығында жазылғандай Орда әу баста хандық биліктің әкімшілік үйлерінің атауы болған. Ол үйде хан күнделікті ресми жұмыстар жүргізіп, елшілер қабылдаған, билік, басқару істері, кеңес-мәслихаттар өткізген. Ал қонақ қабылдау, қонақасы беру ханның өз отбасы Орда үйінен бөлек, басқа үйде орналасқан..

17.07.2018 16:10 БӨКЕЙ ХАН

Жазушы Өтепберген Әлімгереевтің «Үстірт пен Үйшік, Азау арасы» кітабынан үзінділер жалғасы...Турасына көшсек, тарихтан танымы бар, өткеніне өзегі өртенер жан болмаса, бүгінгі ұрпақтың көбі бұл есімді біле бермейді. Өйткені жоғарыдағыдай өткенді сүртіп, өлгенді түртіп, құдай десе құтырынып, бай-молданың соңына шырақ алып түскен кешегі қызыл коммунистер заманында Бөкей түгіл оның атасы Әбілхайырдың өзіне бас шайқап, әре-сәре кейіпте көз аларта қарадық емес пе?

17.07.2018 16:02 ЕНДІГІ БАҒЫТ-ЕДІЛ БОЙЫ

Жазушы Өтепберген Әлімгереевтің «Үстірт пен Үйшік, Азау арасы» кітабынан үзінділер жалғасы. ..

«Еділ-Жайық – екі су»... Жаралғалы жарып-бөліп айтылмаған бұл өзендер жайлы өлкенің өрен жүйрік ақыны Насихат Сүгірұлы өзінің Сталиндік бұғауда отырып, туған жерге арналған кезекті бір ұзақ толғауын осылай деп бастаған-ды. Беу, десеңізші, талайдың сұғын өзіне тартып, өзегін жұлып алар арудың арқасындағы қос бұрымындай қатар жатып, бар сырды бірі қатты, бірі жай бұралған егіз ішегінен егілтетін қара домбыраның саз үніндей, адамзат баласының ізгі арманын алға жетелейтін болат жолдың қос тініндей қатар жатқан бұл өзендер жайлы арғы-бергі ықылым заманда кімдер жырға қосып, әуенді әнге арқау етпеді десеңізші.

17.07.2018 14:36 КАЗАХИ И НОГАЙЦЫ: ОДИН НАРОД?

В предыдущей статье были заданы вопросы об истории Ногайской орды, которые были адресованы авторитетным лицам.

На наши вопросы отвечает местный исследователь, краевед и общественный деятель Махамбет Галымжанович Хакимов.

17.07.2018 12:40 КАЗАХИ И НОГАЙЦЫ: ОДИН НАРОД?

...В школьной программе по истории Казахстана об истории Ногайской орды говорится немного. При правителе Едиге Ногайская орда занимала территорию всего западного Казахстана. Потом в силу политических событии, это государство изчезло с исторической арены. Ныне живут ногайцы на территории РФ. И среди казахов есть ногай-казахи..

15.07.2018 20:20 ЖЕЛТАУ-АБЫЛДЫҢ ОТАНЫ

Жазушы Өтепберген Әлімгереевтің «Үстірт пен Үйшік, Азау арасы» кітабынан үзінділер жалғасы. .. ...Дөң биік қабақ не жалданған жон емес – тау. Алыстан арбап, көз тартатын біз іздеп келе жатқан Желтау. Желтау туралы әңгіме көп. Бірақ мен білетіні, ол осы Желтаудың тобылғы тоғайы көші-қонды адайлар ғасырлар бойы аңыз ғып, ырғай қамшының сәмбі сабы мен түйе мұрындыққа таптырмайтын бұта жалғыз осында деп отырса, арғы-бергіден әңгіме сабақтаған қариялар осы жерде 1715 жылы атақты Әбілхайыр хан ақылды Бопай апамызға күзеуде отырып үйленіпті дейтін. (Оның өзі бұл күнде Орынбор жерінде жатыр). Сондай-ақ бұл жер өткен ғасырдың ғажайып күйшісі, қазақ музыка өнеріндегі аса ірі тұлға, атақты Абыл Тарақұлының кіндік кесіп, кір жуған атакүлдігі. Абыл туралы әңгіме жетерлік.

13.07.2018 12:07 ҮСТІРТТЕГІ ЖЕБЕЛЕР

Жазушы Өтепберген Әлімгереевтің «Үстірт пен Үйшік, Азау арасы» кітабынан үзінділер жалғасы. ..

Табиғат мүсіншінің аз сыйы, адамдар қолымен жасалынған небір ғажайып мұраларымен әлемдік деңгейде есте қалар мекеннің бірі – Үстірт. Бірақ олардың сыры әлі күнге ақи-тақи зерттеліп біткен жоқ, бар-жоғы ауызбен айтып, оның өзін де әлі де хатқа түсіріп, тасқа басып үлгермедік. Өйткені, Қазақстан мен Өзбекстан арасындағы 200 мың шаршы шақырымдық жерді алып жатқан бұл мекенге жетудің өзі қиын. Ал шындығында ол оңтүстік батыстан солтүстік шығысқа қарай 600 шақырымға жуық, ені 400 километрлік синкринальді ойысқа немесе миллиондаған жылдар бұрынғы Сармат теңізінің табанына биіктігі 300-350 метр болып шөккен арал сынды бұл сазды әк құм тас жыныстарының шөгіндісі. Мұнда күллі әлемді таң қалдыратын «Үстірт жебелері» деп аталатын ғылым ғажабы бар. Ол жайлы соңғы жарты ғасырда әлденеше рет жазылды

09.07.2018 19:58 АНАШЫМ

Тайсойғанның қабағы тұнжыраған мұңлы күзі. Мұңлы болса да тәтті еді-ау сол күз. Ауыл сыртындағы құмдауытқа біткен қызыл қурай мен бұйрабас түзгіндер ара-тұра күздің өкпек желі шайқап өткенде ызыңдап, сыбызғы үніндей бір әуен шығаратын. Көк жүзінен жыл құстарының қанатты керуені оқтын-оқтын қиқулап өтіп жатады. Ал күзгі ауадан ауылдың өзіне ғана тән бір сүйкімді иіс сезілуші еді.

09.07.2018 16:13 ТОҚСАНБАЙ

Жазушы Өтепберген Әлімгереевтің «Үстірт пен Үйшік, Азау арасы» кітабынан үзінділер жалғасы.

... Біз алдыңғы түстен бері тау жағалап келеміз. Туғалы топырағын баспаған өңірдің тауы қайсы, тасы қайда, біліп жатқан біріміз жоқ. Жергілікті жандардан сұрайын десең қыбырлаған тірі қарға кездессейші, атамаңыз! Тіпті, әдеттегі ауыл маңын жайлап, қозы көштен әрі аса алмайтын қой-ешкіні былай қойғанда, 20-30 шақырымды артқа тастап, 5-6 күндік шалғайдағы ащы шөпті қуалап тебіндейтін дала кемелері-түйенің де ілуде бір қарасы көрінбейді. Керек десеңіз, жуық маңда жүріп өткен жалпақ табанды ізі де жоқ. Соған қарағанда мынандай елсізде жалғыз жортқан түз тағысы - қасқыр да сирек шығар...

09.07.2018 15:56 ӘКЕ РУХЫМЕН ТАБЫСУ

Қырық жылдан астам өмірін киелі Маңғыстауды зерттеуге арнаған өлкетанушы, Қазақстан Жазушылар Одағының мүшесі Отыншы Көшбайұлының шығармаларынан үзінділер жалғасы